Ο καταρράκτης είναι η θόλωση ενός φακού ο οποίος βρίσκεται εσωτερικά στο μάτι και αντιμετωπίζεται κυρίως με επέμβαση. Ο φακός αυτός είναι φυσιολογικά ελαστικός και διαυγής· αρχικά, όσο μεγαλώνουμε, σκληραίνει (πρεσβυωπία) και, αργότερα, θολώνει (καταρράκτης).
Το excimer laser σμιλεύει τον κερατοειδή και του αλλάζει την ισχύ, ώστε να μην χρειάζεται πρόσθετος φακός επαφής ή γυαλιά γι’αυτήν την αλλαγή. Πρόκειται για μία εξωτερική, επιφανειακή επέμβαση, όπου αντίθετα για παράδειγμα με του καταρράκτη ο βολβός του ματιού δεν ανοίγει καθόλου, ούτε καν με πολύ μικρή τομή. Εάν η σμίλευση γίνει κάτω από έναν κρημνό (flap), αυτό είναι το LASIK. Κρημνός λέγεται ένα "καπάκι", ένας απόλυτα ελεγχόμενος φλοιός μικρού πάχους στον κερατοειδή.
Το λέιζερ είναι πολύ χρήσιμο στην διόρθωση του αστιγματισμού, είτε αυτός συνδυάζεται με μυωπία, είτε με υπερμετρωπία, είτε υπάρχει μόνος του. Ο αστιγματισμός δεν χρησιμεύει πουθενά, ενοχλεί και στην μακρινή και στην κοντινή όραση. Τις περισσότερες φορές η προέλευσή του είναι από τον κερατοειδή φακό του ματιού, αυτόν στον οποία γίνεται το λέιζερ (LASIK, LASEK, PRK, femtosecond). Αντί να είναι σφαιρικό το σχήμα αυτό, είναι οβάλ, δηλαδή, για να δώσουμε μία απλουστευμένη αναλογία, αντί να μοιάζει με μπάλα του μπάσκετ μοιάζει με μπάλα του ράγκμπυ.
Η μυωπία εμφανίζεται όταν το μάτι είναι πολύ μακρύ για τους φακούς του, με συνέπεια το είδωλο κοιτώντας μακριά να σχηματίζεται μπροστά από τον βυθό του ματιού. Ο πρόσθετος φακός (γυαλιά, φακοί επαφής, ενδοφακός) εστιάζει πιο πίσω, πάνω στον αμφιβληστροειδή. Κοντά όμως το μάτι βλέπει καθαρά: με 4 βαθμούς μυωπίας βλέπει στο ¼ του μέτρου δηλαδή στα 25 εκατοστά, με 10 στο 1/10 του μέτρου – 10 εκατοστά κ.ο.κ. - δεν βλέπει όμως πιο μακριά χωρίς γυαλιά.
Οι λύσεις που αναφέρονται έχουν ως σκοπό να ελαττώσουν την εξάρτησή μας από τα γυαλιά και τους φακούς επαφής. Είναι επεμβάσεις περισσότερο λειτουργικές παρά κοσμητικές. Γίνονται είτε στον κερατοειδή πιο συχνά, τα laser, είτε στον εσωτερικό, τον κρυσταλλικό φακό του ματιού. Έχουν εξαιρετική ασφάλεια εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις, γι' αυτό και είναι από τις λίγες επεμβάσεις που γίνονται ταυτόχρονα και στα δύο μάτια. Οι επεμβάσεις με laser γίνονται εδώ και 30 χρόνια και έχουν βοηθήσει εκατομμύρια ανθρώπους να δουν χωρίς γυαλιά.
Η πρεσβυωπία ξεκινά με τη γέννησή μας. Ενώ το μικρό παιδί μπορεί να δει καθαρά πολύ κοντά όσο και μακριά, όσο μεγαλώνουμε ο εσωτερικός κρυσταλλικός φακός του ματιού γίνεται όλο και πιο άκαμπτος. Είναι πιο άκαμπτος στα 20 παρά στα 10, στα 30 παρά στα 20 κ.οκ. Δεν μπορούμε να εστιάσουμε έτσι πλέον μετά τα 40-45 στην απόσταση που κρατάμε το βιβλίο μας. Όλοι οι τρόποι αντιμετώπισης (δεν θα λέγαμε διόρθωσης) της πρεσβυωπίας ενέχουν κάποιους συμβιβασμούς, δεν υπάρχει ακόμα απόλυτος τρόπος όπως με τη μυωπία. Θα υπάρξει όταν παραχθεί εύκαμπτος («προσαρμοστικός») ενδοφακός που να μιμείται απόλυτα τον φυσικό φακό του ματιού.
Η μεταμόσχευση κερατοειδούς είναι η μεταμόσχευση ανθρωπίνου οργάνου/ ιστού με τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας. Έχει μία ιστορία 100 χρόνων με πολύ καλά αποτελέσματα μετά τη δεκαετία του ‘50. Στις ΗΠΑ πραγματοποιούνται περίπου 40000 μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς το χρόνο.
Ο κερατόκωνος είναι μια πάθηση του οφθαλμού που επηρεάζει 1 στους 2000 περίπου ανθρώπους σε πλήρη εκδήλωση, ίσως αρκετά περισσότερους σε πιο πρώιμη και ανεκδήλωτη μορφή. Μπορεί να προσβάλει και τα δύο μάτια σε διαφορετικό βαθμό.
